قشم، نگین اعجاب انگیز خلیج همیشه فارس

قشم - ایرنا - اگر خواهان دیدن عجایب هفتگانه طبیعت هستید در تعطیلات نوروز امسال به قشم سفر کنید. جزیره قشم بزرگ ترین جزیره خلیج فارس است که طبیعتی شگفت انگیز و پیچیده دارد.به گزارش روز چهارشنبه ایرنا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی روابط عمومی منطقه آزاد قشم، جزیره قشم با وسعتی نزدیک به یک هزار و 500 کیلومترمربع، بیشترین سواحل و کرانه ها را در بین جزایر خلیج فارس به خود اختصاص می دهد. از ویژگی های ساحل شناختی این جزیره، تنوع سواحل صخره ای، ماسه ای و گلی آن است که چنین خصوصیتی بطور یک جا در کمتر جزیره ای یافت می شود.

سواحل شنی و ماسه ای نقره فام و سیمین براق نیز از دیگر انواع سواحل در جزیره قشم محسوب می شوند. ساحل صخره ای زیتون، ساحل شنی سیمین و سواحل گلی لافت و جنگل های حرا تنوع سواحل قشم را نشان می دهند. ساحل صخره ای ریگو معروف به ساحل لاک پشت ها نیز از دیگر سواحل زیبای جزیره قشم است که لاک پشت ها در آنجا برای نفس گیری و تغذیه به روی آب می آیند.

ˈغار نمکˈ

در فاصله 90کیلومتری شهر قشم و در بخش انتهایی جنوب غربی جزیره ( تقریبا به موازات ساحل جنوبی)، کوه گنبدی شکلی به ارتفاع 237 متر از سطح دریا غار نمک قرار دارد. وجود رگه های سفید نمک بر بدنه این کوه، منظره ای جالب و دیدنی را از دور نمایان می سازد . دهانه غار نمک از جاده همجوار ساحل دریا حدود 2 کیلومتر فاصله دارد که توصیه می شود این فاصله را با پای پیاده طی کرد. درون غار نمک به ویژه اعماق آن، تاریک است و برای مشاهده استالاکتیت های بلورین نمک، به چراغ قوه پرنور نیاز است. سقف غار نمک را قندیل های مرمرین و بلورین در شکل های مختلف پوشش داده و منظره ای بدیع به وجود آورده اند. تنفس در داخل غار نمک قشم، می تواند به بهبود بیماران مبتلا به آسم و ناراحتی های تنفسی کمک کند. ارزش دیدن مسیر غار نمک و محیط اطراف آن همراه با تسهیلات جهانگردی، به حدی است که بخش اعظم نیاز ایرانیان و خارجیان شیفته به دیدار از مناطق دیدنی منحصر به فرد کره زمین را برآورده می کند.

ˈانجیر معابد یا درخت سبزˈ

از رستنی های شگفت انگیز مناطق حاره، مخصوصا جزایر خلیج فارس، درخت همیشه سبز، درخت لور (معروف به انجیر معابد) است که تاجی بزرگ با ریشه های هوایی دارد. میوه نارنجی رنگ درخت لور، مطبوع و خوراکی است. یکی از زیباترین درخت های لور در تم سینتی (منطقه توریان) قرار دارد و در نزدیکی آن، بقعه ای دیدنی با طرح معماری کهن به نام «زیارت پیر» قرار دارد.

ˈجنگل دریایی حراˈ

گونه حرا که نام علمی آن به حکیم و فیلسوف ایرانی ابوعلی سینا (Avicenna Marina) منسوب است، درختچه ای است در اندازه های متفاوت 3 تا 6 متر، با شاخ و برگ سبز روشن. حرا درختی است آب شورزی که به هنگام مد دریا تا گلوگاه در آب فرو می رود و با خاصیت تصفیه ای که در پوست آن تعبیه شده است، بخش شیرین آب دریا را جذب و نمک آن را دفع می کند. در تنگه خوران- بین جزیره قشم و بخشی از ساحل استان هرمزگان- جنگل دریایی حرا در گستره ای معادل 90هزار هکتار پدید آمده که از تنوع زیستی بالایی برخوردار است و زیستگاه امن پرندگان مناطق گرمسیری به شمار می رود. منطقه حفاظت شده حرا عنوان «ذخیرگاه زیستکره جهانی» را دارد.

ˈآبگیرهاˈ

در قشم، آب شیرین برای نوشیدن انسان و حیوان و نیز رویش گیاه ارزش حیاتی دارد. در گذشته با ساختن سد در تنگه ها، آب های شیرین فصل بارانی را جمع آوری و به تدریج به مصرف شرب و کشت می رسانده اند. از سدهای دیدنی و تاریخی قشم یکی سد پی پشت است.در مدخل تنگه، تأسیسات تقسیم آب آن که حداقل از دوره ساسانی به جا مانده است و هنوز هم در عمل شیوه ای محسوب می شود به چشم می خورد. در سال های اخیر در پشت سد، ماهی کپور ریخته اند که تکثیر هم شده و گاه مردم به ماهیگیری در آن می پردازند.

دیگر آبگیر دیدنی جزیره قشم، سد گوران است، در کنار روستایی به همین نام. کارشناسان میراث فرهنگی تاکید دارند که پر و پی اولیه سد از دوره هخامنشی و قسمت بالا و تاج آن از دوره ساسانی است. روستای گوران (گبران= زرتشتیان) از روستاهای کهن قشم به شمار می رود.

ˈقلعه پرتغالی هاˈ

در سال 1507 م 886 ه . ش ، آلبوکرک ( دریا سالار پرتغالی ) جزایر دهانه خلیج فارس را متصرف شد و از این طریق راه بازرگانی بین هند و اروپا تسلط یافت . چیرگی پرتغالی ها بر این آبراه مهم دریایی 110 سال به طول انجامید . در این مدت آنها به ساختن دژها و استحکامی چند پرداختند که از آن جمله دژ های هرمز ، قشم ولارک است .

قلعه قشم با مساحتی بیش از 2000 متر مربع از سنگ های آهکی و گچی با ملاط ساروج بومی ساخته شده و طی یک قرن چندین بار استحکام یافته است .

سرانجام در 1622 م 1001 ه . ش این قلعه و دیگر پایگاه های استعماری در دهانه خلیج فارس را امامقلی خان سردار بزرگ عصر صفوی متصرف شد و ایرانیان تا امروز بر این پر ارزش ترین آبراهه دنیا چیره هستند .

ˈمسجدهاˈ

در قشم، از سال های آغازین ه. ق مسجدهایی موجود است که قدیمی ترین آن مسجد شیخ برخ در روستای کوشه است که یک بار بر اثر زلزله ویران شده اما در اواخر قرن سوم آن را بازسازی کرده اند. در جوار مسجد شیخ برخ، زیارتگاه شیخ برخ با گنبد ویژه هشت گوش قرار دارد. سنگ گورهای بسیار کهن از سده های اول هجری در گورستان مجاور شیخ برخ وجود دارد. از دیگر مسجدهای قشم می توان مسجد قبا، مسجد رمچاه و مسجد لافت را نام برد.

ˈکلات کشتارˈ

کلات کشتار از دیگر آثار تاریخی قشم است که در ارتفاع واقع شده و از ارتفاعات بام قشم قابل دیدن است.این اثر تاریخی بین بندر سلخ و شهرک طبل واقع شده و آثاری از یک قلعه ویران را نشان می دهد که چاه های آن در دامنه کوه قرار گرفته است. وجود تعداد زیادی قبر در این منطقه، حاکی از آن است که کشتار عظیمی در این محل رخ داده و به مرگ عده زیادی از مردم انجامیده است.

ˈکوه های قشم ˈ

بی شک در دوران پیش از تاریخ، آنچه امروزه جزیره قشم خوانده می شود در زیر آب های خلیج همیشه فارس قرار داشته است. اما بر اثر تحولات درونی، سطح آب فروکش کرده و بخش های برآمده زیر دریایی به صورت جزیره درآمده اند. در این جزایر، از جمله قشم، کوه های کم ارتفاع فراوان است. سطح این کوه ها را لایه های مرجانی، اسفنحی و دو کفه ای ها پوشانده اند که خود موجب حفاظت خاک های نرم شیست و مارن زیر سطح مرجانی شده است. با وجود این، بادها، باران ها و طوفان های باران زا که تقریباً موازی و با زاویه کمی از زمین می وزند باعث فرسایش تنه کوه ها و فرو ریختن پوشش های مرجانی شده اند. در اثر این فعل و انفعال طبیعی، نمادها و تندیس های دیدنی و زیبایی در سراسر جزیره پدید آمده که از همین حیث نیز جزیره قشم و جزایر اطراف آن را از دیگر جزایر خلیج فارس ممتاز و به راستی استثنایی کرده است.

ˈکولغانˈ

کولغ در زبان محلی به معنی چاله است که در زمین می کنند و در آن هیزم آتش می کنند و زغال به دست می آوردند. این نام به چاله های سنگی دست کنده که برای جمع آوری و حفاظت آب باران کنده می شود نیز اطلاق می شود. کولغان مجموعه ای است که در ارتفاع 30 متری کوهی سنگی در کنار جاده و در 3 کیلومتری شهر قشم قرار دارد. در تختگاه این کوه چندین حوض سنگی به شکل بیضی بسیار بزرگ در پیکره کوه به عمق 2 تا 3 متر کنده شده و نیز آبراهه ای به عمق و عرض 4 متر و درازای تقریبی 100 متر با کنده کاری و حجاری شکل گرفته است. آثار دیواره های ویران شده ای از لاشه و قلوه سنگ در عرصه مجموعه پراکنده شده، و پلکانی تراشیده شده در سنگ کوه در بالا دست وجود دارد که عاشق کنجکاو میراث فرهنگی را به این تختگاه می رساند. در پندار و باور مردم قشم، این مجموعه به قبل از اسلام نسبت داده می شود و نمونه سفال های جمع آوری شده، هم از قبل و هم بعد از اسلام است. این مجموعه راز و رمزهای زیادی دارد و نیز تاریخی مبهم که پس از بررسی های دقیق باستان شناسی می توان به پاسخ قطعی یافت.

ˈچاه های تلاˈ

در لافت و در جوار قلعه نادری، حلقه های چاه آب فراوانی به چشم می خورد که مردم سخت کوش این منطقه با زحمت زیاد در دل سنگ های شیستی، کفه انتهای محوطه، حفر کرده اند. تل مشرف بر این چاه ها با سطح سنگی مرجانی، آب باران را به گودال محل چاه ها هدایت می کند و چون کفه چاه ها به لایه های گچی ختم شده است، آب برای مدتی طولانی نسبتاً سالم و خنک در آن باقی می ماند. می گویند تعداد این چاه ها به تعداد ایام سال کبیسه 366 حلقه بوده و در هر روز از سال دهانه یکی از آنها را باز و از آن استفاده می کرده اند. بعضی به غلط اما به دلیل ارزش بسیار آب در جزیره، این واژه را طلا می نویسند و می گویند. در حالی که صحیح آن تلا (= تل آب، به معنی آب برگرفته از شیب تل) است.

ˈجزایر مرجانیˈ

یکی از منحصر به فردترین مجموعه های مرجانی دنیا در خلیج فارس واقع شده که کامل ترین و زنده ترین نوع آن در آب های جزیره قشم است.تصویربرداری های انجام شده در اعماق آب، از این آبسنگ های کم نظیر که در لابه لای آنها انواع آبزیان شگفت انگیز و ماهی های رنگارنگ در شکل ها و اندازه های بدیع در حرکت اند نشان می دهد که آب های پیرامون قشم (به ویژه در ساحل جزیره هنگام و ساحل جزیره لارک) از ظرفیت بسیار بالایی در این زمینه برخوردار است.

ˈقبرستان انگلیسی هاˈ

این قبرستان باقی مانده محل زندگی شماری از انگلیسی ها در زمان فتحعلی شاه است. از این مکان که در 135 کیلومتری شهر قشم در بندر باسعیدو قرار دارد و تنها قبر شماری از ماموران دولت انگلیس، دکل دیدبانی و قلعه کوچک ساحلی، اسکله سنگی و توپ باقی مانده است. از جمله موارد دیدنی این قبرستان علاوه بر سنگ گورهای قدیمی و شکسته، وجود یک ستون یادبود در آن است که همچنان تا به امروز به یادگار مانده است. البته سنگ نبشته های این بنا را نیز شکسته اند و چنین که پیداست بیشتر قبرها ویران و نبش شده است.ک/1